آشپزی مدرن دیگر مثل گذشته نیست؛ امروز تکنولوژی حتی در کوچک‌ترین وسایل آشپزخانه نقش مهمی دارد. یکی از داغ‌ترین بحث‌ها میان علاقمندان به آشپزی، انتخاب بین سرخ‌کن و هواپز است.
هر دو دستگاه برای تهیه غذاهای ترد و خوشمزه طراحی شده‌اند، اما تفاوت‌های زیادی در شیوه کار، مصرف روغن، طعم نهایی و حتی اثرات آن بر سلامت بدن وجود دارد.
بسیاری از خانواده‌ها با شنیدن نام «هواپز بدون روغن» تصور می‌کنند که دیگر نیازی به سرخ‌کن‌های قدیمی نیست، در حالی که واقعیت کمی پیچیده‌تر از این است.
در این مطلب از مجله شادیما، به عنوان یک راهنمای جامع ، بررسی می‌کنیم که تفاوت سرخ‌کن و هواپز دقیقاً چیست، کدام گزینه برای شما بهتر است.
هواپز چیست و چگونه کار می‌کند؟
هواپز یا Air Fryer یکی از وسایل پرطرفدار آشپزخانه‌های مدرن است که به عنوان جایگزینی سالم‌تر برای روش‌های سنتی سرخ‌کردن شناخته می‌شود. این دستگاه در واقع نوعی فر کوچک با فناوری گردش هوای داغ است که به جای غوطه ور کردن غذا در روغن، از جریان سریع هوای بسیار گرم برای پخت و برشته کردن استفاده می‌کند.
درون هواپز، المنت حرارتی وظیفه تولید گرما را بر عهده دارد و یک فن قدرتمند این هوای داغ را با سرعت بالا در اطراف غذا به گردش درمی‌آورد. این گردش مداوم باعث می‌شود گرما به طور یکنواخت به تمام سطوح مواد غذایی برسد و در نتیجه سطح غذا ترد و طلایی شود، در حالی که داخل آن نرم و آبدار باقی می‌ماند.
عملکرد دقیق هواپز به گونه‌ای است که دمای داخلی آن معمولاً بین ۸۰ تا ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم می‌شود و به دلیل ابعاد کوچک‌تر نسبت به فرهای معمولی، زمان پخت نیز کوتاه‌تر است. این دستگاه علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف روغن، باعث کاهش زمان آماده‌سازی، تمیزکاری آسان‌تر و حفظ ارزش غذایی مواد می‌شود.
هواپز های شیائومی به عنوان یکی از بهترین و باکیفیت‌ترین گزینه‌های موجود در بازار شناخته می‌شوند و به دلیل طراحی هوشمند، مصرف انرژی پایین و عملکرد یکنواخت، محبوبیت زیادی میان کاربران پیدا کرده‌اند.
سرخ کن چیست و چگونه کار می‌کند؟
سرخ‌کن دستگاهی است که برای پخت مواد غذایی در دمای بسیار بالا و به روش غوطه‌وری در روغن طراحی شده است. در این روش، حرارت از طریق روغن داغ به سرعت به سطح و سپس به درون غذا منتقل می‌شود و همین عامل باعث ایجاد بافتی ترد و طلایی در بیرون و در عین حال حفظ نرمی و لطافت درون آن می‌گردد.
عملکرد سرخ کن به این صورت است که المنت حرارتی یا شعله گاز، روغن داخل مخزن را تا دمایی بین ۱۷۰ تا ۱۹۰ درجه سانتی‌گراد گرم می‌کند. سپس مواد غذایی درون این روغن غوطه‌ور می‌شوند و در مدت زمان کوتاهی پخته می‌شوند.
فرایند سرخ کردن به دلیل تماس مستقیم و کامل غذا با روغن داغ، سرعت پخت بسیار بالایی دارد و همین ویژگی باعث شده سرخ‌کن‌ها در تهیه خوراکی‌هایی مانند سیب زمینی سرخ‌کرده، مرغ سوخاری، فلافل یا پیراشکی کاربرد فراوانی داشته باشند.
از سوی دیگر، وجود چربی زیاد در این روش باعث ایجاد طعم غنی و دلچسب در غذا می‌شود، هرچند مصرف زیاد آن می‌تواند برای سلامت بدن مضر باشد.
فرق سرخ کن و هواپز چیست؟
اگرچه هر دو دستگاه برای تهیه غذاهای ترد و خوشمزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما سرخ‌کن و هواپز از نظر روش پخت، میزان مصرف روغن، سلامت غذا و حتی طعم نهایی تفاوت‌های چشمگیری دارند.
سرخ‌کن‌ها از روغن داغ برای پخت سریع و ایجاد بافت ترد در غذا استفاده می‌کنند، در حالی که هواپز با جریان هوای داغ و مقدار بسیار کمی روغن، همان نتیجه را با روشی سالم‌تر به‌دست می‌آورد. در جدول زیر مهم‌ترین تفاوت‌های این دو دستگاه را مشاهده می‌کنید:
ویژگی‌ها | سرخ‌کن | هواپز | ||
روش پخت | استفاده از روغن |
| ||
میزان روغن مصرفی | بالا | بسیار کم یا بدون روغن | ||
طعم و بافت غذا | غذای ترد و لذیذ، مشابه سرخ‌کرده‌های رستورانی | غذای ترد با روغن کمتر و طعمی نزدیک به سرخ‌کرده | ||
سلامت غذا | کمتر سالم به دلیل استفاده زیاد از روغن | سالم‌تر به دلیل کاهش مصرف روغن | ||
زمان پخت | نسبتاً سریع | ممکن است کمی بیشتر از سرخ‌کن سنتی طول بکشد | ||
ظرفیت | بسته به مدل متفاوت است | معمولاً ظرفیت کمتری نسبت به سرخ‌کن دارد | ||
فناوری و عملکرد | معمولی، فاقد فن داخلی | دارای فن برای گردش هوا و پخت یکنواخت | ||
بوی غذا | کمی دارد | ندارد |
تفاوت در روش پخت
اصلی‌ترین تفاوت میان هواپز و سرخ‌کن در شیوه پخت غذاست. در سرخ‌کن، غذا کاملاً در روغن داغ غوطه‌ور می‌شود و از طریق انتقال مستقیم حرارت از روغن به سطح غذا پخته می‌شود. در مقابل، هواپز از فناوری گردش هوای داغ استفاده می‌کند.
در این روش، المنت حرارتی هوای داخل دستگاه را گرم می‌کند و فن داخلی، این هوای داغ را با سرعت زیاد در اطراف مواد غذایی به گردش درمی‌آورد. نتیجه این فرآیند پختی یکنواخت، بدون روغن یا با مقدار ناچیز آن است.
میزان روغن مصرفی
در سرخ کن‌های سنتی معمولاً باید حجم زیادی روغن استفاده شود تا مواد غذایی کاملاً در آن غوطه‌ور شوند. این موضوع هم باعث افزایش چربی غذا و هم هزینه مصرف روغن می‌شود. در مقابل، هواپزها تنها به چند قطره یا حداکثر یک قاشق روغن برای کل فرآیند پخت نیاز دارند. همین ویژگی باعث شده هواپز به‌عنوان گزینه‌ای اقتصادی‌تر و سالم‌تر شناخته شود.
طعم و بافت غذا
سرخ کن‌ها به دلیل تماس مستقیم غذا با روغن داغ، بافتی بسیار ترد و طلایی ایجاد می‌کنند که بسیاری از افراد آن را با طعم کلاسیک سرخ کرده‌های رستورانی می‌شناسند. در هواپز، بافت غذا نیز ترد و برشته است اما اندکی سبک تر و خشک تر از سرخ‌کرده‌های سنتی است، زیرا چربی کمتری در آن وجود دارد. با این حال، برای بسیاری از کاربران تفاوت طعم بسیار ناچیز و قابل چشم پوشی است.
سلامت غذا
از نظر ارزش تغذیه‌ای، هواپز برتری واضحی نسبت به سرخ کن دارد. کاهش مصرف روغن به معنای کاهش کالری، چربی‌های اشباع و ترکیبات مضر ناشی از حرارت زیاد روغن است. به همین دلیل، غذاهای پخته شده در هواپز سالم تر هستند و برای رژیم های غذایی کم چرب یا سبک زندگی سالم تر انتخاب بهتری محسوب می‌شوند.
زمان پخت
سرخ کن‌ها به دلیل تماس مستقیم غذا با روغن داغ، زمان پخت کوتاه‌تری دارند. اما هواپز با استفاده از جریان هوای داغ ممکن است برای رسیدن به همان میزان برشته شدن، کمی زمان بیشتری نیاز داشته باشد. با این حال، تفاوت زمان معمولاً جزئی است و بسته به نوع غذا و مدل دستگاه متغیر خواهد بود.
ظرفیت دستگاه
سرخ کن‌های سنتی معمولاً ظرفیت بیشتری دارند و برای تهیه حجم زیاد غذا در یک مرحله مناسب تر هستند. در مقابل، هواپزها اغلب اندازه‌ای کوچک تر دارند و برای خانواده‌های کم جمعیت یا استفاده روزمره طراحی شده‌اند. البته در سال های اخیر مدل‌های بزرگ‌تر هواپز نیز به بازار عرضه شده‌اند که این تفاوت را تا حدی کاهش داده‌اند.
فناوری و عملکرد
از نظر فناوری، هواپزها از طراحی پیشرفته تری برخوردارند. وجود فن داخلی برای گردش مداوم هوا باعث می‌شود گرما به شکل یکنواخت در تمام بخش‌های غذا توزیع شود و نیازی به هم زدن یا برگرداندن مکرر غذا نباشد. در مقابل، سرخ کن‌های معمولی فاقد چنین مکانیزمی هستند و گرما تنها از طریق روغن منتقل می‌شود.
بوی غذا
یکی از مزیت‌های مهم هواپز نسبت به سرخ کن، عدم انتشار بوی روغن در محیط است. سرخ کن‌ها به دلیل حرارت بالای روغن، معمولاً بوی سرخ کردگی در فضای آشپزخانه پخش می‌کنند، در حالی که هواپزها به‌دلیل استفاده از هوای داغ و محفظه بسته، تقریباً بدون بو عمل می‌کنند و فضای خانه تمیزتر و خوش‌بوتر باقی می‌ماند.
برند شیائومی با ترکیب فناوری پیشرفته و ظاهر مینیمال، تجربه‌ای مدرن از آشپزی سالم را فراهم می‌کند. فروشگاه پارس شیائومی به عنوان نمایندگی معتبر محصولات و لوازم خانگی شیائومی در ایران، مجموعه‌ای متنوع از مدل‌های مختلف هواپز را با قیمت مناسب، ضمانت اصالت کالا و کیفیت بالا عرضه می‌کند تا هر کاربر بتواند با توجه به نیاز و بودجه خود، بهترین انتخاب را برای آشپزخانه‌اش داشته باشد.
در مجموع می‌توان گفت هر دو دستگاه سرخ‌کن و هواپز با هدف تهیه غذاهای خوش‌طعم و ترد طراحی شده‌اند، اما تفاوت آن‌ها در روش پخت و میزان مصرف روغن، تأثیر مستقیمی بر سلامت و سبک زندگی دارد.
سرخ‌کن‌ها با استفاده از روغن داغ، طعمی اصیل و کلاسیک ایجاد می‌کنند اما به دلیل چربی بالا، گزینه‌ای چندان سالم محسوب نمی‌شوند.
در مقابل، هواپزها با بهره‌گیری از گردش هوای داغ، همان بافت ترد را با حداقل روغن به دست می‌دهند و برای افرادی که به تغذیه سالم اهمیت می‌دهند، انتخابی هوشمندانه‌تر هستند.